m0niska pisze:

Interakcje społeczne

Dzieci z AS mają bardzo skąpe umiejętności społeczne. Nie potrafią właściwie zinterpretować wskazówek społecznych i z tego powodu nie są w stanie wytworzyć prawidłowej odpowiedzi emocjonalnej. Mogą nie odczuwać potrzeby podzielenia się informacjami i doświadczeniami. Problemy tego typu są mniej dostrzegane przez rodziców i dorosłych, ale prowadzą do niemożności stworzenia więzi z rówieśnikami. To z kolei może prowadzić do frustracji i w rezultacie problemów z zachowaniem. Dla takich dzieci świat jest bardzo skomplikowanym miejscem. Najczęściej są samotne - niektórym z tym dobrze, niektórym nie. Zachowanie takich dzieci (np. na podwórku) jest zauważalnie inne niż rówieśników. Ich naiwność (prostoduszność) może być powodem wyszydzania i ataków (również fizycznych), jeżeli nikt nie wystąpi w ich obronie. Często skupione na małym detalu nie zauważają całości sytuacji. Na przykład dziecko takie będzie zadowolone, że może odpowiedzieć komuś na pytanie nie zauważając przy tym szydzących twarzy, przedrzeźniających gestów.

Komunikowanie się
Problemem są zarówno komunikacja słowna jak i pozasłowna. Często dziecko nie jest w stanie zinterpretować tego co mówią inne osoby. Trzeba zwracać uwagę na to, aby wypowiedzi były proste, precyzyjne i dosłowne. Metafory i figury retoryczne (jak np. "pokarm dla duszy") muszą być dziecku z AS wytłumaczone, ponieważ ma ono skłonności do przyswajania sobie dosłownego znaczenia. Dzieci z AS próbują wykorzystać zapamiętane wcześniej zwroty - niestety, nie zawsze w odpowiednim kontekście.

Zdarza się, że taką wypowiedź trzeba "przetłumaczyć", aby inni mogli zrozumieć jej sens.

Rozwój mowy może być w niektórych przypadkach opóźniony. Język mówiony jest czasami dziwny. Zdarza sie, że dzieci nie mówią z lokalnym akcentem, wykrzykują fragmenty zdań (niezależnie od sytuacji). Słownictwo jest bardzo formalne, ton monotonny, nie występuje typowa "melodyka" wypowiedzi.

Nawet jeżeli dziecko ma bardzo bogate słownictwo nie należy nie należy oczekiwać, że umiejętność rozumienia wypowiedzi jest na takim samym poziomie. Dziecko z AS potrafi mówić długo i dużo na interesujący go temat nie rozpoznając, że słuchający nie jest tym zainteresowany bądź też jest wyraźnie znudzony.

Kłopoty z użyciem właściwego słowa lub też z sformułowaniem wypowiedzi są częścią problemów semantyczno - pragmatycznych. Często wydaje się, że dziecko takie mówi "w kierunku" a nie "do" słuchającego, raczej informując niż podtrzymując konwersację. Język ciała i mimika dziecka z AS również wydaje się niewłaściwa (raczej sztywne "wlepianie oczu" niż patrzenie na rozmówce). Odczytywanie takich sygnałów (mimika i język ciała) jest jedną z jego słabszych stron, co może w rezultacie prowadzić do nieporozumień. Zdarza się, że dzieci takie potrafią czytać w bardzo wczesnym wieku (hyperleksja), ale nie znaczy to, że rozumieją treść czytanego tekstu - jest to rzecz, którą należy sprawdzać.

Zainteresowania, natręctwa
Jednym z podstawowych objawów zespołu Aspergera jest nietypowe zainteresowanie dziecka jakimś określonym tematem. Często te zainteresowania dotyczą środków transportu np. pociągów, samolotów lub też komputerów, dinozaurów, map. Zdarza się, że zainteresowania się zmieniają, ale nie intensywność ich przeżywania. Może to prowadzić do ograniczenia aktywności w innych dziedzinach życia dziecka.

Rytuały, brak elastyczności
Dziecko z AS ma skłonności do wymuszania bardzo sztywnych reguł na sobie i otoczeniu. Dotyczą one tego co będzie robione, w jaki sposób, w jakiej kolejności. Może być to bardzo trudne dla wszystkich. W miarę dorastania dziecka trochę łatwiej jest je namówić na jakieś zamiany. Brak elastyczności uzewnętrznia się też w inny sposób, a mianowicie kłopotami w myśleniu twórczym i konkretnym. Dzieci takie wymagają wykonywania niektórych rzeczy w ten sam sposób, bez zmian. Często nie rozumieją jaki ma wpływ określony moment w odniesieniu do całej historii. Nie rozumieją połączenia początku działania z tym co może być jego wynikiem.

Zdarza się, że bardzo dobrze zapamiętują informacje bez rozumienia ich. Należy położyć nacisk na to, aby tłumaczyć im wszystko tak, aby mogły zrozumieć. Błędem jest zakładanie, że skoro powtarzają zapamiętaną informację, to wiedzą o czym mówią.

Edukacja
Jeżeli dziecko z zespołem Aspergera ma być uczone w zwykłej szkole podstawowej, ważne jest, aby wykorzystać każdą pomoc, jaka jest dostępna. Aby takową otrzymać, należy uzyskać dokument, który potwierdza, że dziecko potrzebuje specjalistycznej pomocy. Następnie trzeba przejść przez cały szereg konsultacji i badań. Procedura ta może zająć kilka - kilkanaście miesięcy. Okres ten może być bardzo stresujący, więc nie wahaj się korzystać takiej pomocy jaka będzie ci dostępna.

Wybierając szkołę dla dziecka należy wziąć pod uwagę, czy personel tej placówki będzie chętny do poszerzenia swojej wiedzy o kłopotach, jakie mogą wystąpić zarówno ze strony dziecka jak i nauczycieli.

Niezbędna jest ścisła współpraca szkoły i rodziców. Prowadzenie dzienniczka może wspomóc komunikację w obie strony, na bieżąco informując o osiągnięciach i kłopotach dziecka.

Co może pomóc
* Twoje informacje muszą być proste, łatwe do zrozumienia
* Instrukcje muszą być proste, do bardzej skomplikowanych zadań przygotuj schemat rysunkowy lub punktowy
* Upewnij się, że zostałaś zrozumiana
* Tłumacz, dlaczego potrzebny jest kontakt wzrokowy - pochwalaj i zachęcaj do tego
* Czasami wydaje się, że dzieci, zwłaszcza młodsze, nie słuchają co mówisz - podśpiewywaj co masz do powiedzenia
* Ogranicz wybór do 2-3 możliwości jednorazowo
* Określij ściśle ile czasu dziecko może poświęcić na swoje "zainteresowania" dziennie i przestrzegaj tego
* Wykorzystuj "czekanie na swoją kolej" jak najczęściej, nie tylko przy grach planszowych
* Informuj o czynnościach, które mają nastąpić: "jak skończysz rysować idziemy na zakupy", "masz jeszcze 10 min zabawy a potem ..."
* Staraj się delikatnie zmieniać sztywne zachowania dziecka, pomaga to zaakceptować sytuacje awaryjne
* Nie oczekuj, że takie dziecko będzie zachowywać tak, jak powinno w jego wieku
* Staraj się rozpoznać, jakie sytuacje są najbardziej stresujące, co wywołuje frustracje i próbuj ich unikać
* Znajdź sposób na opanowanie złego zachowania - zignoruj, przytul
* Jeżeli obiecasz coś - dotrzymuj obietnicy i niech to zostanie "specjalne"
* Naucz dziecko, jak ma się zachować, gdy ktoś się z niego naśmiewa np "zostaw mnie w spokoju"
* Staraj się wytłumaczyć różnicę między miejscem prywatnym a publicznym i wyjaśniaj, jak należy się w nich zachowywać
* Niech Twoje dziecko wie, że go kochasz, że jesteś z niego dumna - niezależnie od wszystkiego